Franse Politiek 🇫🇷 #69: En dat is vier!
François Bayrou is de nieuwe premier, maar om die job te krijgen chanteerde hij Macron. De President kon niet anders dan toegeven, een nieuw bewijs dat Macron nog weinig in de melk te brokkelen heeft.
⏰ 48 Heures
Ruim 68 uur nadat Macron beloofde binnen 48 uur een nieuwe premier te benoemen, heeft hij dan toch iemand bereid gevonden die de job op zich wilde nemen, al moest degene in kwestie wel eerst Macron chanteren (zie onder). Zoals ik in de vorige nieuwsbrief al speculeerde is François Bayrou inmiddels de vierde Franse premier van dit jaar. Heeft Macron met zijn keuze Frankrijk definitief in chaos gestort, zoals het tijdschrift The New Yorker deze week schrijft?
💰Chantage
Met de benoeming van Bayrou maakt Macron een flinke verjongingsslag: de nieuwe premier is liefst drie maanden jonger dan de vertrekkende Michel Barnier. Volgens Le Monde wilde Macron aanvankelijk demissionair minister van Defensie Sébastien Lecornu als eerste minister. Toen Bayrou daarvan hoorde zouden de twee mannen een woordenwisseling hebben gehad, waarbij Bayrou gedreigd zou hebben zijn steun aan de steeds verder geïsoleerde president in te trekken. Vervolgens is Macron toch akkoord gegaan, een teken dat de president bijna niets meer in eigen hand heeft. De fractievoorzitter van Modem, de partij van Bayrou, ontkent dat er sprake is van chantage. Althans, dat wilde hij ontkennen voor een schappelijk prijsje, wellicht.
In zijn inmiddels 46 jaar lange politieke carrière heeft Bayrou zichzelf altijd voorgedaan als een redelijk alternatief, als een typische christen-democraat uit het centrum. In het Franse politieke krachtenveld heb je dan niet echt een hele duidelijke signatuur, maar op de een of andere manier slaagde Bayrou er in het imago op te bouwen van een bruggenbouwer. De op een boerderij geboren katholieke en paardrijdende geschiedenisleraar is de man die van stal gehaald wordt als niemand het meer weet en daarmee de Franse versie (en slechts drie weken oudere versie) van Johan Remkes. Hij deed drie keer tevergeefs mee aan de presidentsverkiezingen en besloot in 2017 Macron te steunen. Dat verklaart waarom de president hem nu beloont met het premierschap, al is het een cadeau empoisonné.
Plannetjesmaker
Tot vorige week vrijdag, de dag dat hij premier werd, was François Bayrou Hoge Commissaris voor het Plan, een baantje dat Macron in 2020 speciaal voor hem creëerde om zich te verzekeren van Bayrou’s loyaliteit. In die functie was Bayrou verantwoordelijk voor “het leiden en coördineren van de planning en toekomstgerichte studies die namens de Staat worden uitgevoerd en voor het informeren van de keuzes die door de overheid worden gemaakt met betrekking tot demografische, economische, sociale, milieu-, gezondheids-, technologische en culturele kwesties.” Een soort Ministerie van Wensdenken dus, dat wat rapporten produceerde zonder concrete verplichtingen of resultaten. Vanmiddag sprak François Bayrou met Emmanuel Macron over de “opstartarchitectuur” voor zijn toekomstige regering. Het is de bedoeling dat hij eind deze week zijn nieuwe ploeg presenteert, op de laatste dag voor het kerstreces.
Van het verzinnen van droomscenario’s moet Bayrou nu afdalen naar de keiharde economische werkelijkheid. Niet dat hij niet weet waar hij aan begint: voor de zomer zei Bayrou al dat de kas leeg is. Vanmiddag in de Assemblée zei Bayrou dat overheidsfinanciën “niet alleen een financiële of economische kwestie is, het is een morele kwestie”. Het probleem is groot: de staatsschuld stijgt namelijk steeds sneller. Na een toename van 58,2 miljard in het eerste kwartaal van dit jaar (646 miljoen per dag), groeide de schuld in het 2e kwartaal met 68,9 miljard (757 miljoen per dag, een half miljoen per minuut, of 60% van alle schuld in de EU), om uit te komen op 3228,4 miljard euro (112% van het Franse BBP). Dat bedrag zal inmiddels al weer flink hoger zijn, en dat terwijl in de meeste Europese landen de staatschuld al geruime tiijd daalt. Ter vergelijking: de Nederlandse staatsschuld nam in dezelfde periode met 33 miljoen euro per dag af. De economische vooruitzichten zijn vandaag bijgesteld: de groei zal tegenvallen (nul procent in het 4e kwartaal 2024) en de werkloosheid zal oplopen tot 8 procent eind volgend jaar. De financiële markten worden ongerust over de rommel in Frankrijk. Het kredietbureau Moody’s waardeerde het land zaterdag j.l. af van AA2 naar AA3, wat gevolgen heeft voor de obligatierente die Frankrijk betaalt. En ook de bedrijven doen het middelmatig: Franse aandelen staan dit jaar op 2 procent verlies, terwijl de Europabrede Stoxx600 Index nu op ruim 8 procent winst staat. De drie werkgeversorganisaties en vier van de vijf vakbonden riepen de politici vandaag op tot een terugkeer naar “stabiliteit, zichtbaarheid en sereniteit”. Het is bijna Kerstmis, dus waarom ook niet?
🏃🏽♂️Va t’en !
De inkt van het besluit om Bayrou te benoemen was nog niet droog, of de extreem-linkse partij LFI heeft al gezegd dat zij de nieuwe premier direct met een motie van wantrouwen verwelkomen. De Socialisten, die in dezelfde groep zitten als LFI, kijken het nog even aan, maar zullen geen ministers leveren. Het RN heeft gezegd dat ze nu nog geen motie van wantrouwen in zullen dienen, vooralsnog althans. Op 14 januari aanstaande zal Bayrou zijn regeringsplannen in de Assemblée presenteren en dat is het moment dat hij het vertrouwen kan vragen aan het Parlement (al is dat geen verplichting), maar ook het moment waarop partijen een motie van wantrouwen tegen de kersverse MP kunnen indienen.
🥊 Eerste relletje
Bayrou, in zijn vrije tijd ook burgemeester van Pau, een stadje in de buurt van de Spaanse grens, vindt dat Franse politici best allerlei verschillende mandaten tegelijk kunnen beoefenen. Dat was vroeger eerder regel dan uitzondering, maar dat dat nu niet meer kan is volgens Bayrou “een fout” en hij wil dat nu weer mogelijk maken. Tot ergernis van de meeste politieke partijen, die hem nu al verwijten dat hij vaker praat over Pau dan over Frankrijk en dat hij al lang een bezoek moeten brengen aan het door de cycloon Chido getroffen overzeese departement Mayotte. Maar, zo verdedigde Bayrou zich vanmiddag bij zijn eerste vragenuurtje in de Assemblée, Macron gaat er donderdag al naar toe. Het is, zo zei de premier, niet gebruikelijk dat de President en de premier tegelijkertijd het nationaal territorium verlaten. Op een klein detail na dat Bayrou over het hoofd zag: ook Mayotte is als 101e departement ‘gewoon’ nationaal territorium…
🤷🏻♀️ J’crois qu’ils ont pas compris
De avond van de kabinetsval bleek dat de politieke chaos niet aan de President lag, maar aan zijn onderdanen. “De ontbinding van het Parlement is niet begrepen”, oftwel: jullie zijn een beetje dom, zo lijkt althans Macron te insinueren. Maar misschien heb ik hem wel niet goed begrepen.
🩳 Longues histoires courtes
+++🗳️Anne Hidalgo, sinds 2014 burgemeester van Parijs, doet niet meer mee aan de volgende verkiezingen+++ 🚂 Sinds gisteren rijdt er eindelijk een rechtstreekse trein tussen de hoofdsteden van de twee grootste EU landen. Het in Chinese ogen boemeltje tussen Parijs en Berlijn doet er nog acht uur over+++👮🏻♀️Marine Le Pen is begonnen met de voorbereidingen voor de presidentsverkiezing. In principe vindt die pas in 2027 plaats, maar Le Pen rekent op vervroegde verkiezingen. Ze heeft haast want 30 maart hoort ze of ze de gevangenis in moet en vijf jaar onverkiesbaar zal zijn.+++
👯 Jumelles
Afgelopen zaterdag zijn Orry-la-Ville (Hauts-de-France) en Kapelle (Zeeland) officieel tweelingsteden geworden. Beide gemeenten, slechts 281km van elkaar verwijderd, hebben erebegraafplaatsen voor soldaten en verzetsstrijders uit het andere land die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gesneuveld.
👮🏻♀️ En prison !
De eerste motie van wantrouwen tegen Bayrou zal het dit keer denk ik niet halen. De nieuwe premier zal zich meer zorgen moeten maken over het Franse Openbaar Ministerie, dat in beroep is gegaan tegen een corruptiezaak in het Europees Parlement waarin de nieuwe premier verdachte was. Bayrou is niet de enige verdachte trouwens. De lijst Franse politici die recent in aanraking kwamen met justitie is ook deze maand weer indrukwekkend. Zo kreeg de vertrouweling van Marine Le Pen en regionaal afgevaardigde Florent de Kersauson een boete voor rijden zonder rijbewijs, nam een oud-wethouder de benen naar Algerije nadat hij 15 jaar gevangenisstraf kreeg voor verkrachting, werd een andere oud-wethouder veroordeeld voor een beledigende tweet, en een burgemeester op Mayotte kreeg drie jaar vanwege corruptie. Tot slot werd voormalig UDI-voorzitter Jean-Christophe Lagarde in staat van beschuldiging gesteld voor oplichting, omdat hij verzonnen zou hebben dat het bekende politieke echtpaar Raquel Garrido en Alexis Corbière een schoonmaakster zonder papieren uitbuitte. Lagarde zelf zegt de aanklacht niet te begrijpen.
🙏🏼 Merci !
📖 🇪🇺 Dank voor het lezen van nummer 69 van de Nieuwsbrief over Franse politiek! Op dit moment schrijf ik een boek over de toekomst van Europa, dat verklaart een wat lagere frequentie van deze nieuwsbrief. Betalende abonnees ontvangen de komende maanden een paar voorpublicaties van deze uitgave, die volgend jaar verschijnt bij De Arbeiderspers. En over Europa gesproken: vorige week presenteerde ik samen met Annette van Soest in het Paard in Den Haag de Europese Eindejaarsshow. Terugkijken kan op YouTube via deze link.
🎼 De tussenkopjes zijn titels van liedjes die in de playlist van deze nieuwsbrief op Spotify staan. Totaal willekeurige Franstalige muziek, maar smullen voor de echte liefhebbers!
🎁 Deze nieuwsbrief is en blijft gratis, maar doneren wordt zeer gewaardeerd. Mijn dank voor jullie steun is groot! Of geef een betaald abonnement op deze nieuwsbrief als kerstcadeau, weer eens wat anders dan sokken of een boek.
👋🏼 À la prochaine !
🇬🇧🇺🇸 There is also an English version of this Newsletter, just click below:
Het was weer smullen, deze nieuwsbrief 😋 Ga zo door, Stefan!