Franse Politiek 🇫🇷🍇 #67: Van oude wijn
De dag waarvan je niet zeker wist dat ie nog ging komen: na twee maanden zoeken naar een premier, viel Macrons keus afgelopen week dan eindelijk op het jonge talent Michel Barnier.
🍷 Le Barnier nouveau est arrivé
De oogst is in Frankrijk al in veel wijngebieden begonnen, voor het eerst in tien jaar niet vroeger dan het langjarig gemiddelde. Het zou dan ook wel eens een uitzonderlijk wijnjaar kunnen worden. Maar en vin, dit is geen culinaire nieuwsbrief. De nieuwste politieke oogst is inmiddels wél binnen, maar tot spijt van velen is Michel Barnier niet meer dan oude wijn in nieuwe zakken. A votre santé !
Na zo’n twee maanden twijfelen kiest Macron met Michel Barnier voor het verleden, maar ook voor een man die bekend staat om zijn capaciteit te kunnen luisteren en zelfs, zeer onfrans, compromissen te kunnen sluiten. Hoognodig in het diepverdeelde land waar de economische problemen snel radicale ingrepen vereisen. Michel Barnier (73) volgt als oudste premier de jongste premier ooit op. Bij de machtsoverdracht afgelopen vrijdag kon Barnier het niet laten zijn voorganger Gabriel Attal (35) even venijnig in de hoek te zetten.
🇬🇧👋🏼 Brexit
⛷️Barniers politieke carrière duurt inmiddels al meer dan een halve eeuw en daarin bereikte hij twee successen: de organisatie van de Winterspelen in Albertville in 1992 en Brexit. In zijn tijd als Europees Commissaris heb ik Barnier regelmatig bij allerlei gelegenheden gesproken, maar ik heb in al die jaren nooit echt hoogte van hem kunnen krijgen. Vriend en vijand waren het over eens dat Barnier zich bij de onderhandelingen met Groot-Brittannië over Brexit nooit uit het veld liet slaan door het amateurisme van Downing Street. Mede dankzij hem kwam Brexit voor de Europeanen tot een beschaafd en zo goed mogelijk einde. Hij schreef er zelfs een boek over. De voormalige Britse minister van Europese Zaken, Denis MacShane (Labour) omschrijft Barnier zelfs als een “truly nice and competent colleague”.
🧹Range ta chambre
Die twee successen nemen niet weg dat Michel Barnier al zo lang onderdeel van de Franse politiek is en de afgelopen decennia in zoveel regeringen zat, dat hij de medeverantwoordelijkheid draagt voor de staat van de Franse overheidsfinanciën, die volgens de Senaat “catastropique” is. Hij wordt nu toch echt geacht zijn zelfgemaakte troep op te ruimen, en of dat gaat lukken is de vraag. Hij kan eigenlijk geen kant op. Zo moet hij het hoogste begrotingstekort van de EU zien weg te werken (nu al 6,2 procent). Europa zal hem daarbij nauw in de gaten houden. Frankrijk heeft eigenlijk nooit de Europese begrotingsafspraken gerespecteerd, maar nu lijkt de maat van zijn voormalige collega’s in het Berlaymont-gebouw in Brussel toch echt vol.
🌀La java de Marine Le Pen
Volgens het radiostation Europe 1 (in handen van zakenman Vincent Bolloré die met zijn media-imperium extreem-rechts graag in het zadel helpt) heeft Barnier zijn nieuwe baan te danken aan Marine Le Pen. Ook volgens andere media zou Macron afgelopen donderdag met de leidster van het Rassemblement National (RN) hebben gebeld om de benoeming van Barnier af te stemmen. Marine Le Pen als kingmaker van de nieuwe regering klinkt niet heel vergezocht.
Libération stelt de vraag hoe je als tegenstander van het ‘systeem’ je toestemming kunt geven aan Macron om een oud Eurocommissaris van Les Républicains als premier te benoemen. Een pirouette die je ook in andere landen ziet waar populistische partijen na jaren oppositie aan de knoppen mogen zitten – lees bijvoorbeeld dit artikel in NRC vandaag over minister Fleur Agema, die sneller draait dan de bordjes op stokjes in een Chinees staatscircus. Maar Marine Le Pen ontkende gisteren op een braderie in Hénin-Beaumont, haar eigen kiesdistrict: “Ik raad u aan niet alles te geloven wat de kranten schrijven”. Fake news dus? Of gaat haar informele invloed toch verder dan ze toegeeft? Voorlopig zal het RN geen motie van wantrouwen indienen tegen Barnier. Maar mochten de Fransen de komende weken opnieuw “vergeten of mishandeld worden, dan zullen we niet twijfelen de regering” weg te sturen, aldus Le Pen. Macron weet dus heel goed dat hij het RN nodig heeft, al het geneuzel over een Republikeins front ten spijt.
Of de steun van Le Pen klopt of niet, oud-president François Hollande, onlangs gerecycled tot parlementariër voor het NFP, heeft vanmorgen aangekondigd dat hij wél voor een eventuele motie van wantrouwen zal stemmen, juist omdat Barnier de steun heeft van extreem-rechts.
🗳️ Buiten alle proporties
Een van de toezeggingen die Le Pen voor haar steun aan Barnier zou hebben gekregen is de invoering van het proportionele stelsel bij de Parlementsverkiezingen, een lang gekoesterde en begrijpelijke wens van de familie Le Pen. Net als Groot-Brittannië heeft Frankrijk een weinig democratisch te noemen districtenstelsel, ook wel Winner Take All genoemd. Dat betekent dat het in theorie mogelijk is dat als slechts 50,01 procent van de bevolking hetzelfde stemt, één partij alle zetels binnenharkt. De overige 49,99 procent is dan op geen enkele manier vertegenwoordigd. Door dat systeem heeft RN altijd minder zetels gekregen dan het percentage van de gewonnen stemmen. Zo werd op 7 juli het extreemrechtse blok met meer dan tien miljoen stemmen verreweg het grootste. Toch is die overmacht niet terug te zien in de Franse Assemblée. Het linkse blok NFP, dat 30 procent minder stemmen kreeg, heeft een kwart meer zetels.
⚖️ Prisonnière
Michèle Alliot-Marie, oud-minister en oud-Europarlementariër, is vrijdag tot zes maanden voorwaardelijk veroordeeld vanwege corruptie. Het is een voorwaardelijke straf dus Alliot-Marie zal geen cel delen met haar oude baas Sarkozy (die tot nu toe al een paar jaar heeft verzameld, maar die zijn nog opgeschort wegens hoger beroep). De nieuwe premier Barnier was ook lid van de regering van Sarkozy, waarvan een groot aantal leden, inclusief toenmalig premier François Fillon, op de een of andere manier in aanraking gekomen zijn met Justitie. Fillon kreeg uiteindelijk vier jaar brommen, waarvan één voorwaardelijk. Dat schandaal was overigens het allereerste onderwerp van de allereerste aflevering van deze nieuwsbrief, in januari 2017. Ook van Macrons regeringen is al een aantal ministers vervolgd vanwege corruptie en andere zaken. Barnier zal zich er dus als een vis in het water voelen.
🙏🏼 Merci !
🎁 Deze nieuwsbrief is en blijft gratis, maar er zijn ook steeds meer betalende leden. Zij krijgen vanaf nu maandelijks Franse Politiek Plus. Er staan al wat boeiende interviews gepland de komende maanden. Donaties zijn welkom via de link hieronder. De giften zijn een blijk van waardering die ik zeer op prijs stel en waardoor ik ook in de toekomst onafhankelijke journalistieke producties over Frankrijk en Europa kan blijven maken. Mijn dank voor jullie steun is groot!
🎼 De tussenkopjes zijn titels van liedjes die in de playlist van deze nieuwsbrief op Spotify staan. Totaal willekeurige Franstalige muziek, maar smullen voor de echte liefhebbers!
👉🏽 De volgende aflevering van deze nieuwsbrief verschijnt in principe 23 september. Tot die tijd: dank voor het lezen en Belle semaine ! 🌞